koncepcja rewildingu
Rewilding to postępowe podejście do ochrony przyrody, które ma na celu przywrócenie różnorodności biologicznej, usług ekosystemowych i naturalnych procesów utraconych w wyniku działalności człowieka, takiej jak rolnictwo, urbanizacja i inne formy rozwoju. Rewilding umożliwia siłom natury przekształcenie zarówno lądu, jak i morza, stymulując naprawę uszkodzonych ekosystemów, odbudowę zdegradowanych krajobrazów i zwiększenie różnorodności biologicznej, przywracając ogólny stan zdrowia i funkcjonalność całych ekosystemów.
Rewilding jest formą ekologii renaturyzacyjnej, ale nie każda ekologia renaturyzacyjna jest rewildingiem. Rewilding postrzega środowisko jako stale ewoluujące, zamiast stałych siedlisk, jak widziałaby to klasyczna ekologia renaturyzacji. Ostatecznym celem jest stworzenie samowystarczalnych ekosystemów, które nie wymagają interwencji człowieka i mogą wspierać szeroki zakres gatunków roślin i zwierząt.
Szansa na przywrócenie natury
W Europie pozostało już niewiele miejsc, w których ludzie mogą obcować z dziką przyrodą. Dziesięciolecia intensywnego rolnictwa i leśnictwa, regulacja cieków wodnych i rosnąca urbanizacja doprowadziły do ogromnej transformacji środowiska i drastycznego zmniejszenia roli naturalnych procesów w kształtowaniu krajobrazu. Zmiany antropogeniczne mają konsekwencje znacznie poważniejsze niż tylko estetyczne – kontynent europejski stoi dziś w obliczu ogromnego spadku różnorodności biologicznej, a coraz bardziej niebezpieczne zjawiska pogodowe, takie jak susze, powodzie i pożary, zagrażają życiu i zdrowiu mieszkańców Europy.
Rewilding stanowi nową szansę na odwrócenie negatywnych procesów i przywrócenie harmonii w europejskich krajobrazach. Regeneracja przyrody w oparciu o zasady rewildingu jest najlepszym sposobem na sprostanie dzisiejszym wyzwaniom związanym z klimatem i różnorodnością biologiczną.
Rewilding to innowacyjne podejście do ochrony środowiska które skupia się na przywracaniu naturalnych procesów ekologicznych. Naczelną zasadą jest, że przyroda najlepiej reguluje się sama – jeżeli dany ekosystem jest znacząco zdegradowany, początkowo potrzebna jest ludzka pomoc, która umożliwi powrót procesów które zniknęły w wyniku działań człowieka – następnie powinniśmy wycofać się i pozwolić naturze na swobodny rozwój.
Naturalne zaburzenia, niewynikające z procesów wywołanych przez człowieka, są istotnym elementem dla funkcjonowania zdrowych ekosystemów. Zalewanie przez wodę, żerowanie zwierząt roślinożernych i drapieżnictwo, oraz działanie wiatru i ognia, stanowią główne zaburzenia występujące w świecie naturalnym. Rolą rewildingu jest przywrócenie tych procesów, aby przyroda ponownie mogła tworzyć, odporne i zróżnicowane krajobrazy. Często jednym działaniem jakie musi podjąć człowiek, to zaprzestanie swojego wpływu na środowisko naturalne – rezygnacja z aktywnego zarządzania, wykluczenie myślistwa i rybołówstwa, często wystarczą, aby przyroda wróciła na swoje tory.
W innych przypadkach, kiedy wpływ człowieka w zbyt wysokim stopniu zakłócił funkcjonowanie przyrody, niezbędne jest zlikwidowanie postawionych przez człowieka barier, takich jak tamy i zapory, co pozwoli na przywrócenie naturalnego biegu rzek. Kiedy jest to konieczne, musimy przywrócić na danym obszarze populacje dzikich zwierząt, np. poprzez programy reintrodukcji. W przeciwieństwie do klasycznych strategi ochrony środowiska w Europie, rewilding nie przyjmuje żadnego określonego punktu końcowego. Dzika przyroda, ulega ciągłej przemianie, a jej różnorodność zapewnia jej stabilność i samowystarczalność.
Rewilding to nowa strategia ochrony przyrody, która daje nadzieję na przywrócenie naturalnych procesów oraz utraconej różnorodności biologicznej, oraz może przynieść szereg korzyści dla mieszkańców Europy. Zdrowe środowisko jest w stanie zapewnić wielokrotnie więcej, niż ekosystemy zdegradowane. Czyste powietrze, świeża woda i żyzna gleba to tylko część procesów za które odpowiada natura, a które stanowią podstawę dla funkcjonowania życia na ziemi. Regeneracja przyrody w oparciu o zasady rewildingu pozwoli na przywrócenie utraconych usług ekosystemowych, poprawę ludzkiego zdrowia, samopoczucia oraz bezpieczeństwa. W czasach globalnego ocieplenia, rewitalizacja dzikiej przyrody ma również kluczowe znaczenie dla łagodzenia skutków zmian klimatycznych.
Odtworzenie zniszczonych ekosystemów takich jak dzikie łąki, lasy czy torfowiska umożliwią nam sekwestrację i magazynowanie znacznych ilości dwutlenku węgla. Rzeki, w których odtworzono naturalny przebieg, stwarzają znacznie niższe zagrożenie powodziowe, niż rzeki uregulowane. Lasy o wysokim poziomie bioróżnorodności są zdecydowanie bardziej odporne na pożary. Te przykłady pokazują nam jak ważna jest dzika przyroda w walce z globalnym ociepleniem. Rozwiązania oparte na przyrodzie są nie tylko bardzo skuteczne, ale wymagają też dużo mniejszych nakładów finansowych, niż infrastruktura stworzona przez człowieka, a także mogą przynieść wiele korzyści wykraczających poza konkretny problem środowiskowy, takich zwiększona produkcja tlenu, czy możliwości rekreacyjne.
Wszystko to sprawia, iż rewilding zdobywa serca i umysły wielu ludzi w całej Europie dając nadzieję na lepszą przyszłość, w której człowiek i przyroda mogą funkcjonować wspólnie w zdrowiu i harmonii.